Omgevingsverrijking bij varkens om bijtletsels te vermijden

INLEIDING 

Staartbijten staat bekend als een belangrijk economisch en welzijnsprobleem in de huidige vleesvarkenshouderij. Zowel staart- als oorbijten kan negatieve implicaties hebben voor de varkens.
 
Preventief couperen
In het verleden werd het couperen van staarten steevast als preventieve maatregel in de biggenhouderij toegepast. De doeltreffendheid van die ingreep werd echter in meerdere studies in vraag gesteld (1). Bovendien is het routinematig uitvoeren van deze handeling in de Belgische varkenshouderij door de hieronder vermelde Koninklijke Besluiten niet langer toegestaan.
 
Staartbijten neemt nog toe
Het syndroom werd al in de 19e eeuw vastgesteld, hoewel het toen nog niet aanzien werd als een groot probleem (2). Het probleem werd pas erkend na de intensivering van de varkenshouderij na WO II (3).
De problemen met staartbijten vandaag zijn minstens even erg als 50 jaar geleden. De frequentie van het voorkomen lijkt de laatste jaren zelfs te stijgen.
 
In 1994 werd bij 0,22% van de ongeveer 20 miljoen geslachte varkens die door het Deense Bacon en Meat Council gecontroleerd werden, staartbijten of een abces aan de staart vastgesteld. In 1998 was dit aantal gestegen tot 0,62% (4).
 
Bij een negen maanden durende observatie van alle aangevoerde vleesvarkens in een Covaveeslachthuis (Wijtschate) in 2000 werd een gelijkaardig percentage vastgesteld (5). Een zelfde patroon werd beschreven voor andere Europese landen (6).
 
Abcessen
Onderzoek in het slachthuis wees uit dat 19,9 % van de karkassen met een staartwonde een abces vertoonde en 61,7 % meerdere abcessen, voornamelijk op de rug (7).
 
Uit een andere studie bleek dat de kans op abcessen en op de (gedeeltelijke) afkeuring voor humane consumptie van varkenskarkassen met een staartbijtletsel vijf keer groter was dan bij karkassen zonder staartbijtletsels (8).
 
Oplossing
Ondanks de toename van het staartbijtprobleem lijkt er geen eenvoudige oplossing voor handen om het probleem te reduceren. Hokverrijking is alvast een mogelijke piste.
 
 
 
Literatuur:
1: Chambers et al., 1995; Moinard et al., 2003; Paul et al., 2007
2: Sambraus, 1985
3: Dougherty, 1976
4: Anon., 1998
5: T. Parmentier, persoonlijke mededeling, 2005
6: Elbers et al., 1992
7: Huey, 1996
8: Valros et al., 2004